Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie

General information

Teatr powstał w 1925 r. jako dar dla mieszkańców Allenstein za zwycięstwo w plebiscycie. Stąd jego nazwa - „Der Treudanktheater” (z niem. „W podzięce za wierność”), pod którą funkcjonował do 1945 r. W tym okresie w repertuarze placówki znajdowały się sztuki teatralne oraz operowe i operetkowe (prezentowane w języku niemieckim). 18 listopada 1945 r. po raz pierwszy teatr zaistniał jako polska scena pod nazwą Teatru Warmii i Mazur. W trudnych warunkach lokalowych wystawiono wówczas „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Artura Młodnickiego. Od 1946 r. instytucja funkcjonuje pod obecna nazwą Teatru im. Stefana Jaracza. W pierwszym zespole artystycznym znaleźli się: Maria Homerska, Hanna Skarżanka, Eugenia Śnieżko-Szafnaglowa, Karol Adwentowicz, Jan Kurnakowicz, Stanisław Igar, Stanisław Milski, Janusz Strachocki. Jednym z pierwszych kierowników muzycznych był pianista, Mirosław Dąbrowski. Ważną rolę w rozwoju teatru odegrał dyrektor placówki Aleksander Sewruk. Teatr poza funkcjonowaniem sceny olsztyńskiej jednocześnie prowadził działalność objazdową na terenie regionu i województw sąsiednich. Do 1975 r. teatr posiadał także scenę w Elblągu.
W 1991 r. przy teatrze rozpoczęło działalność Policealne Studium Aktorskie im. Aleksandra Sewruka ze specjalnością: aktorstwo dramatyczne, którego dyrektorem został Zbigniew Marek Hass. Od 2004 r. funkcję dyrektora pełni Janusz Kijowski. W tym czasie reaktywowana została Scena Margines, jako miejsce dla młodych twórców i formalnych eksperymentów. W repertuarze teatru pojawiły się ponadto przedstawienia odwołujące się do lokalnych wątków i spraw.W 2014r. zakończyła się modernizacja i rozbudowa budynku teatru, m.in. powstała nowa Scena Margines, przebudowana została widownia Sceny Dużej, odremontowana została Scena Kameralna. Dobudowano również łącznik między teatrem a budynkiem studium aktorskiego.

Duża Scena to miejsce prezentacji klasyki dramaturgii polskiej i światowej, z włączeniem tytułów przeznaczonych dla dzieci i młodzieży. Repertuar Dużej Sceny układa się w rodzaj uważnej rozmowy z przeszłością i wydobywania z teatralnego kanonu sensów, które pozwalają lepiej tłumaczyć dzisiejszy świat. To prawo i jednoczesna powinność narodowej instytucji kultury, jaką jest Teatr Jaracza.

Dominantą Sceny Kameralnej jest szeroko pojęta dramaturgia współczesna, obejmująca sztuki dramaturgiczne XX wieku oraz najnowsze, często prapremierowe przedstawienia. Jeśli Sceną Dużą rządzi tradycja i klasyka, tak Scena Kameralna buduje oś między zachodnią a wschodnią dramaturgią Europy.

Cechę konstytutywną Sceny Margines stanowi sztuka niezależna, poszukująca i eksperymentatorska, wyznaczająca nowe tendencje w teatrze, generująca pytania na temat najbardziej palących problemów świata nazywanego „ponowoczesnym”.

Z kolei eksponowanie młodego teatru – studentów szkół aktorskich stawiających pierwsze kroki na scenie pod okiem doświadczonych reżyserów-pedagogów – to istota działalności Sceny u Sewruka. Do jej domeny należy zaliczyć zarówno wyrażanie dynamiki i inicjacyjnego charakteru teatralnych debiutów, jak również tworzenie wewnątrzpokoleniowego dialogu młodych ludzi, mieszkających na Warmii i Mazurach.

Poza działalnością stricte repertuarową Teatr im. Stefana Jaracza organizuje w sezonie artystycznym dwa festiwale teatralne: Olsztyńskie Spotkania Teatralne i Międzynarodowy Festiwal Teatralny Nowa Europa-DEMOLUDY. Innym, równie ważnym elementem strategii programowej Teatru są cykle okołoteatralne, m. in. „Czytania performatywne”, w ramach których przedstawiane są teksty nieznanych szerokiej publiczności twórców oraz utwory autorów Warmii i Mazur.